क्रांतीसुर्य, समाजसुधारक महात्मा ज्योतिबा फुले जयंती निमित्त त्रिवार अभिनंदन !!!

क्रांतीसुर्य महात्मा ज्योतिराव फुले


महात्मा ज्योतिबा फुले, भारतीय इतिहासातील थोर समाजसुधारक आणि कार्यकर्ते, यांचा जन्म ११ एप्रिल १८२७ रोजी पुणे, महाराष्ट्र येथे झाला. ज्योतिबा फुले यांनी आपले जीवन अत्याचारी जातिव्यवस्थेविरुद्ध लढण्यासाठी आणि शिक्षण आणि महिलांच्या हक्कांच्या प्रचारासाठी समर्पित केले. 

Impactpeople: Insightful Stories

दलित मागासवर्गीय समाजात जन्माला येऊनही फुले यांनी शिक्षण घेतले आणि ते यशस्वी समाजसुधारक बनले. त्यांनी १८७३ मध्ये सत्यशोधक समाजाची स्थापना केली, ज्याचा उद्देश दलीत व मागास जातींचे उत्थान करणे आणि जातिव्यवस्था नष्ट करणे हे होते. " समाजातील खालच्या वर्गाच्या तोपर्यंत बुद्धिमत्ता,नैतिकता, प्रगती आणि समृद्धी चा विकास होणार नाही जोपर्यंत त्यांना शिक्षण दिले जात नाही. " त्यांचा असा विश्वास होता म्हणून शिक्षण ही सामाजिक सुधारणेची गुरुकिल्ली समजुन त्यांनी मुलींसाठी आणि दलित समाजबांधवांसाठी अनेक शाळा उघडल्या, ज्यात भारतातील मुलींसाठी पहिली शाळा होती.

एक लेखक म्हणून त्यांनी स्त्रियांवरील अत्याचार आणि कनिष्ठ जातींसह सामाजिक विषयांवर विपुल लेखन केले. त्यांनी त्यांच्या लेखनाचा उपयोग त्यांच्या काळातील प्रचलित समजुतींना आव्हान देण्यासाठी आणि सामाजिक न्यायाचा पुरस्कार करण्यासाठी केला." मानवाचा एकच धर्म असावा सत्याने वर्तवा, ज्योती म्हणे " असे ते म्हणत. त्यांच्या सर्वात प्रसिद्ध लेखानांमध्ये "गुलामगिरी" आणि "शेतकऱ्याचा आसूड" यांचा समावेश आहे, ज्यात जातिव्यवस्थेवर आणि शेतकऱ्यांच्या शोषणावर टीका केली आहे.

भारताच्या स्त्रीवादी चळवळीच्या थोर प्रणेत्या आणि ज्योतिबांच्या पत्नी सावित्रीबाई ज्योतिराव फुले यांनी आणि ज्योतिबांनी यांनी मिळून पुण्यात, १८४८ मध्ये भिडेवाडा येथे सुरुवातीच्या आधुनिक काळातील भारतीय मुलींची पहिली शाळा स्थापना केली आणि संपूर्ण महाराष्ट्रात अनेक ठिकाणी मुलींसाठी शाळा स्थापना करून मुलींच्या शिक्षणासाठी आग्रह धरला. जाती आणि लिंगाच्या आधारे लोकांवरील भेदभाव आणि अन्यायकारक वागणूक नाहीशी करण्यासाठी त्यांनी प्रयत्नांची पराकाष्ठा केली. फुले यांच्या कार्याचा भारतीय समाजावर महत्त्वपूर्ण प्रभाव पडला आणि देशातील सामाजिक न्याय चळवळींचा मार्ग मोकळा करण्यात मदत झाली. 

ते एक दूरदर्शी होते ज्यांना सामाजिक बदल साध्य करण्यासाठी शिक्षणाचे महत्त्व समजले होते आणि ते सर्व प्रकारच्या दडपशाहीविरुद्ध लढण्यासाठी वचनबद्ध होते. त्यांचा वारसा आजही समाजसुधारकांना प्रेरणा देत आहे आणि त्यांच्या कल्पना आणि शिकवणी सामाजिक न्यायासाठी चालू असलेल्या संघर्षात प्रासंगिक आणि महत्त्वपूर्ण आहेत.

 
महात्मा ज्योतिबा फुले यांच्या जयंतीदिनी आपण त्यांचे स्मरण करत असताना त्यांचे कार्य चालू ठेवण्याची आणि सर्व प्रकारच्या भेदभाव आणि अत्याचाराविरुद्ध लढण्याची शपथ घेऊया. सामाजिक बदल साधण्यासाठी शिक्षणाचे महत्त्व लक्षात घेऊन अधिक न्याय्य व न्याय्य समाज निर्माण करण्यासाठी कार्य करूया.

भारत सरकारकडून सन्मानाची पावले:
भारत सरकारने महात्मा ज्योतिबा फुले यांच्या सामाजिक सुधारणेच्या क्षेत्रातील योगदानाची दखल घेत त्यांच्या वारशाचा सन्मान करण्यासाठी अनेक पावले उचलली आहेत. यापैकी काही पायऱ्या आहेत:

1. राष्ट्रीय सुट्टी - ११ एप्रिल रोजी महात्मा ज्योतिबा फुले यांचा जन्मदिवस महाराष्ट्र राज्यात राष्ट्रीय सुट्टी म्हणून साजरा केला जात असे.

2. पुरस्कार - सामाजिक सुधारणा, शिक्षण आणि महिला सक्षमीकरण या क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण योगदान देणाऱ्या व्यक्तींना ओळखण्यासाठी भारत सरकारने महात्मा ज्योतिबा फुले यांच्या नावाने अनेक पुरस्कारांची स्थापना केली आहे.

3. पुतळे आणि स्मारके - भारत सरकारने महात्मा ज्योतिबा फुले यांचे भारतीय समाजातील योगदानाचा सन्मान करण्यासाठी देशभरात अनेक पुतळे आणि स्मारके उभारली आहेत.

4. शिक्षण - भारत सरकारने महात्मा ज्योतिबा फुले यांच्या शिकवणी आणि आदर्शांना प्रोत्साहन देणारे अनेक शैक्षणिक कार्यक्रम सुरू केले आहेत. उदाहरणार्थ, महाराष्ट्र सरकारने ग्रामीण भागातील शाळांमधील शिक्षकांना प्रशिक्षण देण्यासाठी "ज्योतिबा फुले अध्यापक प्रशिक्षण योजना" सुरू केली आहे.

5. योजना - आधी सांगितल्याप्रमाणे, समाजातील उपेक्षित घटकांना आर्थिक सहाय्य आणि आधार देण्यासाठी महात्मा ज्योतिबा फुले यांच्या नावाने अनेक सरकारी योजना सुरू करण्यात आल्या आहेत.

भारत सरकारच्या योजना:
महात्मा ज्योतिबा फुले यांच्या भारतीय समाजातील योगदानाचा गौरव करण्यासाठी भारत सरकारने अनेक सरकारी योजना भारतात सुरू केल्या आहेत. यापैकी काही योजना आहेत:
1. महात्मा ज्योतिबा फुले जन आरोग्य योजना - दारिद्र्यरेषेखालील कुटुंबांना कॅशलेस वैद्यकीय उपचार देण्यासाठी महाराष्ट्र सरकारने सुरू केलेली ही आरोग्य विमा योजना आहे.

2. महात्मा ज्योतिबा फुले कर्ज माफी योजना - ही कर्जमाफी योजना महाराष्ट्र सरकारने कर्जाच्या संकटात सापडलेल्या शेतकऱ्यांना दिलासा देण्यासाठी सुरू केली आहे.

3. महात्मा ज्योतिबा फुले शेतकरी कर्जमाफी योजना - कर्जाच्या संकटात सापडलेल्या शेतकऱ्यांना दिलासा देण्यासाठी महाराष्ट्र सरकारने सुरू केलेली ही आणखी एक कर्जमाफी योजना आहे.

4. महात्मा ज्योतिबा फुले शैक्षणिक कर्ज योजना - ही महाराष्ट्र सरकारने समाजातील आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकातील विद्यार्थ्यांना आर्थिक सहाय्य देण्यासाठी सुरू केलेली शैक्षणिक कर्ज योजना आहे.

5. महात्मा ज्योतिबा फुले जीवनदायी योजना - ही महाराष्ट्र सरकारने समाजातील आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकातील विधवा आणि एकल महिलांना आर्थिक सहाय्य देण्यासाठी सुरू केलेली पेन्शन योजना आहे.

या योजनांचा उद्देश महात्मा ज्योतिबा फुले यांच्या आदर्शांचा आणि मूल्यांचा प्रचार करणे आणि समाजातील उपेक्षित घटकांना आधार आणि सहाय्य प्रदान करणे आहे.

एकूणच, भारत सरकारने महात्मा ज्योतिबा फुले यांच्या भारतीय समाजातील योगदानाचे महत्त्व ओळखले आहे आणि त्यांच्या वारशाचा सन्मान करण्यासाठी आणि त्यांच्या विचारांना चालना देण्यासाठी अनेक पावले उचलली आहेत.



अस्वीकरण: येथे प्रदान केलेली माहिती केवळ विश्वास आणि तथ्यांवर आधारित आहे. हे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे की आम्ही कोणत्याही माहितीचे समर्थन किंवा पडताळणी करत नाही. कोणतीही माहिती किंवा विश्वास लागू करण्यापूर्वी, संबंधित तज्ञाचा सल्ला घ्या.

Impactpeople: Insightful Stories, Impactful Change